Powod贸w, dla kt贸rych trzeba cho膰 raz w 偶yciu odwiedzi膰 stolic臋 W艂och, jest tak wiele, 偶e gdybym mia艂 wymieni膰 wszystkie, to serwery obs艂uguj膮ce nasz serwis mog艂yby zastrajkowa膰. Rzym to co艣 wi臋cej ni偶 metropolia i stolica jednego z najwi臋kszych kraj贸w Europy. Roma to przede wszystkim jedna z kolebek naszej cywilizacji, 艣wiadek wielowiekowej historii 鈥 miejsce, w kt贸rym staro偶ytno艣膰 spotyka si臋 z nowoczesno艣ci膮. To punkt, w kt贸rym zaduma nad losami przodk贸w krzy偶uje si臋 klaksonami sto艂ecznych, p臋dz膮cych na 艂eb na szyj臋, skuter贸w. To przestrze艅, w kt贸rej najwybitniejsze dzie艂a artystyczne s膮siaduj膮 z problemem biedy i bezdomno艣ci膮.
Dlaczego rekomenduj臋 zimowy city break w Rzymie? Z kilku powod贸w. Pierwszym z nich s膮 przyjazne temperatury, idealne do aktywnego zwiedzania. Gdy w Polsce panuj膮 przymrozki, mieszka艅cy P贸艂wyspu Apeni艅skiego mog膮 cieszy膰 si臋 zwykle temperaturami w okolicach kilkunastu stopni Celsjusza. Zimowa aura we W艂oszech jest mniej przewidywalna ni偶 jej letnia odmiana (mog膮 pojawi膰 si臋 opady i nieprzyjemne podmuchy wiatru, a wieczory s膮 po prostu ch艂odne 鈥 co warto mie膰 w pami臋ci pakuj膮c baga偶), niemniej jednak odwiedzaj膮c W艂ochy jesieni膮, zim膮 czy wczesn膮 wiosn膮 nie ryzykujemy m臋cz膮cych upa艂贸w, kt贸re niechybnie czekaj膮 nas tam latem. Zwiedzanie miasta w temperaturze +30 st. Celsjusza to nie jest to, co tygryski lubi膮 najbardziej.
Drugim atutem zimowego Rzymu jest mniejszy t艂ok. G艂贸wny 鈥瀗ajazd鈥 turyst贸w ma oczywi艣cie miejsce w sezonie letnim. W膮skie uliczki s膮 wtedy zat艂oczone, stoliki w najpopularniejszych knajpach zaj臋te, a w kolejkach do najwa偶niejszych zabytk贸w mo偶emy straci膰 sporo czasu. Poza sezonem ludzi jest mniej (co nie znaczy, 偶e jest ich ma艂o), co przek艂ada si臋 na oszcz臋dno艣膰 czasu w przemieszczaniu si臋, wi臋ksze bezpiecze艅stwo i zwi臋kszone szanse na obcowanie ze wszystkimi cudowno艣ciami, kt贸re ma do zaoferowania stolica Italii.
Trzeci膮 zalet膮 zwiedzania Romy zim膮 jest jego unikatowy klimat. Latem co prawda dnia s膮 d艂u偶sze, ale za to tylko zim膮 mo偶emy tam zasta膰 urokliwe iluminacje, 艣wi膮teczne szopki w ko艣cio艂ach (jak si臋 okazuje, te s膮 popularne nie tylko nad Wis艂膮), pieczone kasztany, grzane wino czy 艣wi膮teczny kiermasz na Piazza Navona. Zaryzykuj臋 tak偶e stwierdzenie, 偶e sprzedawana na ka偶dym kroku w艂oska kawa smakuje lepiej zim膮 ni偶 latem.
W艂osi maj膮 specyficzne podej艣cie do j臋zyka angielskiego. W najbardziej turystycznych miejscach dogadamy si臋 po angielsku bez wi臋kszych k艂opot贸w, ale zbaczaj膮c z turystycznych szlak贸w, mog膮 pojawi膰 si臋 k艂opoty komunikacyjne. Je艣li chcesz pozna膰 W艂och贸w w bezpo艣redniej rozmowie, polecam spakowanie do baga偶u s艂ownika lub rozm贸wek polsko-w艂oskich. Jeszcze lepszym rozwi膮zaniem jest nauczenie si臋 podstawowych zwrot贸w podczas indywidualnych lekcji. W艂oski jest stosunkowo prostym j臋zykiem do nauki na poziomie podstawowym. Ju偶 kilka lekcji z tutorem 1:1 wystarczy, by z艂apa膰 podstawy i da膰 sobie rad臋 w wielu sytuacjach na w艂oskim szlaku. Mieszka艅cy Italii z pewno艣ci膮 doceni膮 Twoje starania w nauce ich j臋zyka i b臋d膮 bardziej otwarci na osoby, kt贸re pr贸buj膮 si臋 porozumiewa膰 w ich narzeczu.
Poza sezonem letnim ceny nocleg贸w i po偶ywienia mog膮 by膰 ni偶sze, cho膰 to nie jest regu艂膮, bo najbardziej popularne lokalizacje nie narzekaj膮 na brak zainteresowania nawet zim膮. Wi臋cej mo偶emy zaoszcz臋dzi膰 na biletach lotniczych. Przy odrobinie szcz臋艣cia mo偶na trafi膰 bilet lotniczy do Rzymu za ok. 100 z艂, cho膰 za wi臋kszo艣膰 lot贸w trzeba zap艂aci膰 powy偶ej 200 z艂. Kupuj膮c bilet w grudniu 2022 za przelot w dwie strony z dodatkowym baga偶em podr臋cznym (priority) zap艂aci艂em ok. 237 z艂. Lecia艂em na trasie Katowice 鈥 Fiumicino. W chwili obecnej (luty 2023) do Rzymu mo偶na bezpo艣rednio lecie膰 z Wroc艂awia, Katowic, Krakowa, Warszawy i Poznania.
L膮duj膮c w stolicy mamy do wyboru dwa porty lotnicze (Ciampino 鈥 CIA i Fiumicino 鈥 FCU). Pierwszy jest oddalony od centrum o jakie艣 15 km, drugi jest po艂o偶ony nieco dalej i znajduje si臋 niedaleko wybrze偶a Morza Tyrre艅skiego. Oba lotniska s膮 nie藕le skomunikowane z centrum. Z Ciampino, na kt贸rym l膮dowa艂em ostatnio, do centrum mo偶na dosta膰 si臋 np. autobusem linii 720 lub 520. Bilet za 1,50 Euro kupujemy w okienku przed wyj艣ciem z budynku lotniska. Autobus zawozi nas do stacji metra Anagnina, sk膮d sieci膮 podziemnych poci膮g贸w dostajemy si臋 w dowolne miejsce wiecznego miasta. Podr贸偶 metrem to kolejne 1,50 Euro. Z Ciampino do Rzymu kursuj膮 te偶 poci膮gi i autobusy. Bilet autobusowy na Termini kosztuje 6 euro, a bilet w dwie strony 11 euro. O wszystkich opcjach dojazdu z Ciampino do centrum Rzym dowiesz si臋 ze strony internetowej lotniska.
Podr贸偶 do centrum Rzymu z Fiumicino (FCO) zajmuje wi臋cej czasu. Wi臋kszo艣膰 autobus贸w i poci膮g贸w odje偶d偶aj膮cych w stron臋 centrum kursuje do dworca Termini, gdzie mo偶na si臋 przesi膮艣膰 w metro lub autobus, by dotrze膰 do miejsca zakwaterowania. Ja wybra艂em Sit Bus Shuttle, kt贸ry jedzie do centrum, ale po drodze zatrzymuje si臋 niedaleko Watykanu i Piazza del Popolo. Czas przejazdu do Watykanu (przystanek na: Via Crescenzio 2) to ok. 35 min. Koszt: 7 euro w jedn膮 stron臋 i 12 w dwie strony. Bilet najlepiej kupi膰 na podlinkowanej wy偶ej stronie przewo藕nika. Mo偶na te偶 to zrobi膰 na przystanku, u stewarda, ale z racji na fakt, 偶e ch臋tnych na taki transfer jest wielu, dla nas mo偶e zabrakn膮膰 biletu. Sit Bus Shuttle odje偶d偶a z dworca autobusowego po艂o偶onego za trzecim terminalem lotniska Fiumicino. Warto pami臋ta膰, 偶e port lotniczy Fiumicino jest ca艂kiem spory, a doj艣cie do dworca autobusowego mo偶e zaj膮膰 kilkana艣cie minut. Wszystkie opcje transportu z lotniska Fiumincino do Rzymu s膮 opisane na stronie lotniska.
Wybieraj膮c si臋 na zimowy city break do stolicy W艂och, warto mie膰 plan. Miasto ma do zaoferowania naprawd臋 du偶o. Wnikliwe zwiedzanie mog艂oby zaj膮膰 nawet kilka tygodni. Wybieraj膮c si臋 na weekendowy pobyt mamy zwykle do dyspozycji 3-4 dni, co znacz膮co ogranicza nasze mo偶liwo艣ci. Przygotowuj膮c si臋 do wyprawy jeszcze przed wyjazdem, zaoszcz臋dzimy czas na planowanie na miejscu. Naszym sprzymierze艅cem w szybkim zwiedzaniu Rzymu jest fakt, 偶e g艂贸wne atrakcje nie s膮 bardzo oddalone od siebie, a komunikacja miejska, na czele z metrem, dzia艂a ca艂kiem sprawnie. Dzi臋ki temu, bawi膮c w mie艣cie przez kilka dni, mo偶emy do艣wiadczy膰 ca艂kiem sporo. Szkicuj膮c plan, nie mo偶emy zapomnie膰 o bud偶ecie. Niekt贸re atrakcje s膮 p艂atne, do innych miejsc wejdziemy bez otwierania portfela. Poni偶ej zebra艂em kilka obszar贸w turystycznych, na kt贸rych mo偶ecie si臋 skupi膰, planuj膮c zimowy city break w Rzymie.
Bezdyskusyjnym walorem miasta za艂o偶onego przez Remusa i Romulusa jest jego cz臋艣膰 antyczna. 艢lady po Rzymskim Imperium robi膮 wra偶enie nawet na osobach, kt贸re s膮 na bakier z histori膮. Wi臋kszo艣膰 obiekt贸w staro偶ytnych jest ulokowana w 艣cis艂ym centrum i z powodzeniem mo偶na do nich dotrze膰 piechot膮. Niekt贸re wej艣ci贸wki b臋d膮 p艂atne (np. Koloseum), inne nie s膮 biletowane. Pod膮偶aj膮c szlakiem antycznym, na Twoim radarze powinny znale藕膰 si臋 przede wszystkim: Forum Romanum, Palatyn, Koloseum, Fora Cesarskie, Z艂oty Dom Nerona, Circus Maximus oraz Termy Karakali.
Rozci膮gaj膮ca si臋 nad Tybrem metropolia posiada niesko艅czon膮 liczb臋 艣wi膮ty艅. Trudno mi by艂o znale藕膰 wi膮偶膮c膮 informacj臋, ile dok艂adnie ko艣cio艂贸w jest w Rzymie. Pragn膮c odwiedzi膰 wszystkie ko艣cio艂y Wiecznego Miasta, b臋dziemy potrzebowali sporo czasu i determinacji. Osobom, kt贸re chcia艂bym zobaczy膰 te najwa偶niejsze, polecam bazyliki: watyka艅sk膮 pod wezwaniem 艣w. Piotra, 艣w. Krzy偶a Jerozolimskiego, 艣w. Marii Wi臋kszej, 艣w. Jana na Lateranie oraz 艣w. Paw艂a za Murami. Ka偶da nich jest imponuj膮c膮 budowl膮, wyko艅czon膮 przez najlepszych artyst贸w, jacy kiedykolwiek chodzili po tym 艣wiecie. Innymi ko艣cio艂ami, do kt贸rych warto zajrze膰 ze wzgl臋du na nietuzinkowy wystr贸j, s膮 jezuicki ko艣ci贸艂 Il Gesu oraz ko艣ci贸艂 艣w. Ludwika Kr贸la Francji. W pierwszym przybytku wra偶enie robi膮 przede wszystkim freski na sklepieniu oraz boczne kaplice po艣wi臋cone 艣w. Ignacemu Loyoli i 艣w. Franciszkowi Ksaweremu. Do drugiego zabytku ci膮gn膮 pielgrzymki turyst贸w podziwiaj膮cych majstersztyk 艣wiat艂ocienia na p艂贸tnach Caravaggia. Ka偶da z wymienionych 艣wi膮ty艅 nale偶y do podstawowych atrakcji miasta 鈥 przyci膮ga t艂umy turyst贸w, dlatego poszukuj膮c miejsca do modlitwy, skupienia czy odpoczynku, trzeba b臋dzie wybra膰 inny, mniejszy ko艣ci贸艂.
Mniej popularnymi, ale za to bardzo ciekawymi obiektami sakralnymi s膮 bazylika 艣w. Szczepana na wzg贸rzu Celius oraz bazylika 艣w. Klemensa. Obie s膮 po艂o偶one dalej od centrum. Pierwsza 艣wi膮tynia jest wykonana na planie ko艂a z centralnie ulokowanym o艂tarzem. 艢ciany zdobi膮 freski przedstawiaj膮ce tortury, kt贸rym poddawano pierwszych chrze艣cija艅skich m臋czennik贸w. Ko艣ci贸艂 Klemensa sk艂ada si臋 z trzech pi臋ter, z czego dwa znajduj膮 si臋 pod ziemi膮. Parter, na kt贸ry wchodzimy z ulicy, stanowi obecn膮 艣wi膮tyni臋. Po przekroczeniu jej progu musimy zwr贸ci膰 uwag臋 na imponuj膮c膮 mozaik臋 zdobi膮c膮 kopu艂臋 apsydy. Aby zej艣膰 pod ziemi臋, nale偶y wykupi膰 bilet wst臋pu. Dwa podziemne poziomy przenosz膮 nas do staro偶ytno艣ci. Jedno pi臋tro zajmuj膮 pozosta艂o艣ci domu konsula z I wieku, drugie resztki bazyliki powsta艂ej w IV wieku. Trzypoziomowa konstrukcja jest doskona艂ym dowodem na to, jak zmienia艂a si臋 wysoko艣膰 miasta na przestrzeni wiek贸w.
Fanom historii chrze艣cija艅stwa polecam wycieczk臋 za miasto (autobus 118 z Circus Maximus), do katakumb 艣w. Kaliksta. Wycieczka po podziemnej nekropolii jest p艂atna (8 Euro). Zwiedzanie korytarzy, w kt贸rych spoczywaj膮 cia艂a chrze艣cijan z III 鈥 V wieku, jest mo偶liwe z polskim przewodnikiem.
Miasto ma tak偶e sporo do zaoferowania osobom, kt贸re nie przepadaj膮 za miejscami modlitwy. W艣r贸d turystycznych propozycji z cyklu must have s膮 m.in. Panteon (samodzielne wej艣cie do Panteonu jest darmowe [by, by膰 bardziej 艣wiadomym to, co si臋 dzieje w 艣rodku, warto 艣ci膮gn膮膰 aplikacj臋 Pantheon 鈥 Official za 2 euro], a z przewodnikiem audio kosztuje 8 euro), zamek 艣w. Anio艂a, fontanna di Trevi, poka藕ny park Villa Borghese, Schody Hiszpa艅skie, Pa艂ac Sprawiedliwo艣ci, a tak偶e wzg贸rze Kapitol z pomnikiem Marka Aureliusza oraz pos膮giem Wilczycy Kapitoli艅skiej karmi膮cej legendarnych za艂o偶ycieli miasta (orygina艂 pos膮gu znajduje si臋 w Muzeum Kapitoli艅skim). Uwadze turyst贸w nie mo偶e uj艣膰 monumentalny, marmurowy O艂tarz Ojczyzny, na kt贸rym znajduje si臋 pomnik pierwszego kr贸la zjednoczonych W艂och 鈥 Wiktora Emanuela II oraz Gr贸b Nieznanego 呕o艂nierza. Swoim klimatem urzekaj膮 tak偶e place: Argenty艅ski z antycznymi ruinami, Campo de鈥橣iori (ten z wiersza Mi艂osza), Piazza Navona, Hiszpa艅ski, Wenecki czy symetryczny Piazza del Popolo. Mi臋dzy nimi rozci膮gaj膮 si臋 reprezentacyjne arterie z budynkami zaj臋tymi przez organizacje finansowe, biznesowe, modowe i kulturalne oraz urokliwe w膮skie uliczki usiane kawiarniami i knajpami.
Mi艂o艣nikom spacerowania polecam w szczeg贸lno艣ci w艂贸czenie si臋 uliczkami Zatybrza (jest tam mn贸stwo modnych lokali gastronomicznych, do kt贸rych w weekendy czeka si臋 w kolejkach oraz pi臋kna bazylika NMP), przej艣cie przez most Fabricio na Isola Tiberina oraz wej艣cie na jedno z siedmiu wzg贸rz, sk膮d rozpo艣ciera si臋 panorama na miasto. Moim faworytem w tej kwestii jest wzg贸rze awenty艅skie. Znajduje si臋 tam spory taras widokowy, a niedaleko, tu偶 obok lokalnej uczelni, mamy Il Buco Della Serratura 鈥 wrota z otworem, przez kt贸ry wida膰 bazylik臋 艣w. Piotra. Je艣li faktycznie wybierzecie si臋 na Awentyn, warto wst膮pi膰 do grekokatolickiej bazyliki Satna Maria in Cosmedin z antycznym wykrywaczem k艂amstw 鈥 Ustami Prawy, uwiecznionymi m.in. w filmie 鈥濺zymskie wakacje鈥. Oba te miejsca 鈥 Il Buco Della Serratura oraz Usta Prawdy 鈥 rozpoznamy po sznureczku oczekuj膮cych do nich turyst贸w. Alternatyw膮 dla historycznych zabytk贸w jest dzielnica Eur. Znajdziemy tam nowoczesne budynki i przyk艂ady architektury faszystowskiej.
O kuchni w艂oskiej mo偶na pisa膰 ksi膮偶ki. Sporo czasu po艣wi臋cili艣my temu zagadnieniu w innych tekstach dotycz膮cych zwiedzania W艂och. Zainteresowanych odsy艂am do artyku艂贸w Giulii i Dominika. Nie b臋d臋 powtarza艂 frazes贸w o pizzy czy carbonarze. Podziel臋 si臋 za to kilkoma wskaz贸wkami na temat tego, jak zaoszcz臋dzi膰 na jedzeniu w Rzymie.
Je艣li interesuj膮 ci臋 inne kierunki we W艂oszech, sprawd藕 artyku艂y dotycz膮ce zwiedzania Apulii, city break w Mediolanie i wpis o wyprawie na Sycyli臋.