Zadar, urokliwe miasto położone na północnym wybrzeżu Dalmacji w Chorwacji, to prawdziwa perła Adriatyku łącząca w sobie fascynującą historię sięgającą czasów rzymskich, średniowieczną architekturę, religijne dziedzictwo oraz nowoczesne instalacje artystyczne. Jako najstarsze miasto w Chorwacji, Zadar oferuje niezwykłe doświadczenia dla każdego typu podróżnika - od miłośników historii i kultury, przez entuzjastów sztuki, aż po osoby szukające relaksu na plażach i podziwiania jednych z najpiękniejszych zachodów słońca na świecie.
Sercem Zadaru jest jego historyczne Stare Miasto, otoczone średniowiecznymi murami i dostępne przez charakterystyczne bramy. To właśnie tutaj znajdziemy największe skupisko zabytków i atrakcji turystycznych.
Zwiedzanie Zadaru najlepiej rozpocząć od przejścia przez monumentalną Bramę Lądową (Land Gate), która stanowi główne wejście do Starego Miasta. Ta imponująca konstrukcja została zbudowana przez Wenecjan w XVI wieku i jest ozdobiona kunsztownymi kamiennymi rzeźbami. Na bramie można podziwiać wizerunek patrona miasta - św. Chryzogona, a także skrzydlatego lwa św. Marka, symbolizującego weneckie panowanie nad Zadarem. Brama ma formę łuku triumfalnego i stanowi doskonałą zapowiedź historycznych skarbów, które czekają na odkrycie w głębi miasta.
Tuż za Bramą Lądową znajduje się Plac Pięciu Studni, uważany za najstarszy plac miejski w Chorwacji. Plac zawdzięcza swoją nazwę pięciu kamiennym studniom ustawionym w jednym rzędzie, które były częścią systemu zaopatrzenia w wodę zaprojektowanego przez Wenecjan w XVI wieku. Pod placem znajduje się cysterna, która gromadziła wodę dla mieszkańców.
Wokół placu można podziwiać średniowieczne budowle, w tym pięciokątną Wieżę Kapitańską wbudowaną w mury miejskie. Za niewielką opłatą (około 2,5 EUR) można wspiąć się na szczyt wieży, by podziwiać panoramę Starego Miasta. Do placu przylega również mały park, uważany za najstarszy publiczny park w Zadarze, oferujący doskonały punkt widokowy na Bramę Lądową i pobliski port.
Jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Zadaru jest Kościół św. Donata (Church of St. Donatus), imponująca okrągła budowla z IX wieku, uznawana za największy przedromański budynek w Chorwacji. Kościół został zbudowany na terenie dawnego Forum Romanum, a do jego konstrukcji wykorzystano kamienie z wcześniejszych rzymskich budowli, w tym ołtarz ofiarny, który można zobaczyć do dziś.
Wnętrze kościoła zachwyca wysoką, okrągłą przestrzenią o doskonałej akustyce, dzięki czemu świątynia jest często wykorzystywana jako miejsce koncertów. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczną cylindryczną konstrukcję, typową dla średniowiecznej architektury Dalmacji.
Obok Kościoła św. Donata znajduje się imponująca dzwonnica należąca do Katedry św. Anastazji (Cathedral of St. Anastasia). Za niewielką opłatą (około 2 EUR) można wspiąć się na szczyt 56-metrowej wieży, pokonując ponad 200 stopni. Trud wspinaczki wynagradza spektakularny widok 360° na Stare Miasto Zadaru i Adriatyk.
Sama Katedra św. Anastazji to największy kościół na wybrzeżu Dalmacji, którego początki sięgają IV wieku, choć obecna budowla pochodzi głównie z XII wieku, kiedy to została gruntownie przebudowana. Wewnątrz można podziwiać ozdobne sześciokątne baptysterium oraz intrygującą mozaikę podłogową z V wieku przedstawiającą parę jeleni. Katedra posiada również muzeum sztuki, w którym znajduje się Poliptyk Zadarski, wczesne dzieło Vittore Carpaccio.
Kolejnym ważnym zabytkiem sakralnym Zadaru jest Kościół św. Marii i Klasztor Benedyktynów. W kompleksie tym znajduje się stała wystawa sztuki sakralnej znana jako "Złoto i Srebro Zadaru" (Gold and Silver of Zadar), jedna z najcenniejszych kolekcji w Chorwacji. Wystawa prezentuje najcenniejsze dzieła sztuki sakralnej, w tym krzyże, cyboria i kielichy, głównie z kościołów parafialnych Archidiecezji Zadarskiej, a także relikwie i szczątki świętych szczególnie czczonych w Zadarze.
Wśród najważniejszych dzieł sztuki znajdują się krzyż pektoralny prawdopodobnie z VIII wieku oraz srebrne skrzynie z relikwiami różnych świętych z XII wieku. Zwiedzanie wystawy może odbywać się z przewodnikiem - benedyktynkami, które opowiedzą o interesujących faktach związanych z eksponatami.
Plac Ludowy (Narodni Trg) to serce życia społecznego Zadaru. Ten tętniący życiem plac otoczony jest historycznymi budynkami, w tym ratuszem miejskim. To doskonałe miejsce, by odpocząć w jednej z licznych kawiarni czy restauracji i obserwować codzienne życie mieszkańców. Plac znajduje się w pobliżu głównych atrakcji miasta, co czyni go idealnym punktem orientacyjnym podczas zwiedzania.
Zadar słynie nie tylko z zabytków historycznych, ale również z unikalnych, nowoczesnych instalacji artystycznych, które stały się symbolami miasta i przyciągają turystów z całego świata.
Morskie Organy to wyjątkowa instalacja dźwiękowa zaprojektowana przez chorwackiego architekta Nikolę Bašića, otwarta w kwietniu 2005 roku. Jest to jedyny tego typu obiekt na świecie, który wykorzystuje siłę fal morskich do tworzenia muzyki. W perforowanych kamiennych schodach prowadzących do morza ukryte są rury z gwizdkami, które generują dźwięki, gdy fale morskie wpychają do nich powietrze.
System składa się z 35 rur polietylenowych o różnych średnicach, a na końcu każdej znajduje się gwizdek dostrojony do grania siedmiu akordów o pięciu różnych tonach. Rezultatem jest ciągła, ale przypadkowa muzyka, przypominająca charakterem śpiew wielorybów. Instalacja ta była wspólnym zwycięzcą Europejskiej Nagrody dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej w 2006 roku, która opisała ją jako "doskonałą trybunę do oglądania zachodu słońca nad morzem".
Morskie Organy stały się jednym z najbardziej popularnych miejsc w Zadarze, gdzie zarówno turyści, jak i mieszkańcy gromadzą się, aby posłuchać hipnotyzujących dźwięków, szczególnie o zachodzie słońca. Warto przybyć wcześniej, zwłaszcza w sezonie letnim, aby znaleźć dobre miejsce do podziwiania spektakularnego zachodu słońca nad Adriatykiem.
W pobliżu Morskich Organów znajduje się druga słynna instalacja Nikoli Bašića - Pozdrowienie Słońca (Greeting to the Sun). Jest to 22-metrowy fotowoltaiczny dysk słoneczny, który w ciągu dnia gromadzi energię słoneczną, by po zmroku zaprezentować fascynujący pokaz świetlny.
Instalacja składa się z paneli słonecznych umieszczonych pod szklaną powierzchnią, które tworzą kolorowe wzory świetlne po zapadnięciu zmroku. Jest to nie tylko atrakcja turystyczna, ale również przykład wykorzystania energii odnawialnej w sztuce publicznej. Najlepszy czas na odwiedzenie tego miejsca to wieczór, gdy instalacja rozbłyska pełnią kolorów.
Obie instalacje - Morskie Organy i Pozdrowienie Słońca - znajdują się na nadmorskiej promenadzie Zadaru, tworząc unikalną przestrzeń, gdzie natura, sztuka i technologia spotykają się w harmonijny sposób.
Zadar posiada imponującą liczbę muzeów, które pozwalają lepiej poznać historię i kulturę regionu. Oto najważniejsze z nich:
Muzeum Archeologiczne w Zadarze to drugie najstarsze muzeum w Chorwacji, założone w 1832 roku. Mieści się w nowoczesnym budynku na Placu Forum, w samym centrum Starego Miasta. Muzeum posiada ponad 100 000 eksponatów, obejmujących okres od czasów prehistorycznych po średniowiecze, a także kolekcje podwodne.
Ekspozycja skupia się na Zadarze i otaczającym go obszarze oraz wyspach. Na trzech piętrach muzeum można podziwiać liczne artefakty z epoki rzymskiej, w tym broń, narzędzia, ceramikę oraz fascynujące znaleziska z projektów archeologii podwodnej prowadzonych przez muzeum. To doskonałe miejsce dla osób zainteresowanych historią regionu, szczególnie w deszczowe lub bardzo upalne dni.
Muzeum Szkła Antycznego to unikalna placówka nie tylko w Chorwacji, ale i na świecie. Zostało założone 9 czerwca 2006 roku dekretem rządu Republiki Chorwacji, a uroczyście otwarte 5 maja 2009 roku. Muzeum mieści się w odnowionym historycystycznym pałacu rodziny Cosmacendi z drugiej połowy XIX wieku.
Jest to muzeum archeologiczne, ale wyspecjalizowane w szkle antycznym. Jego ekspozycja prezentuje unikalną kolekcję ponad 5000 różnych szklanych przedmiotów datowanych na okres starożytności, od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. W stałej ekspozycji, podzielonej na osiem części tematycznych, prezentowanych jest ponad 1500 kompletnych szklanych obiektów.
Oprócz stałej ekspozycji, w muzeum przez cały rok organizowane są różne warsztaty szklarskie. W pokazowej pracowni dmuchania szkła wykonywane są repliki antycznego szkła techniką swobodnego dmuchania. Inna pracownia w muzeum zajmuje się wytwarzaniem biżuterii szklanej przy pomocy palnika oraz wykonywaniem pamiątek techniką fusingu. Istnieje również pokazowa pracownia wykonywania przedmiotów ze szkła borowo-krzemowego przy pomocy palnika.
Muzeum posiada również nowoczesny i dobrze zaopatrzony sklep z pamiątkami, gdzie można kupić liczne publikacje i różne pamiątki wykonane w pracowniach muzealnych, a także dwie wielofunkcyjne sale przeznaczone na wystawy okazjonalne, wykłady, prezentacje książek i projekcje filmów dokumentalnych o produkcji szkła.
Muzeum Złota i Srebra w Zadarze znajduje się w Klasztorze Benedyktynów św. Marii. Ta imponująca kolekcja skarbów prezentuje bogate religijne i artystyczne dziedzictwo Zadaru. W muzeum można podziwiać artefakty ze złota i srebra, w tym tapiserie, kielichy i relikwiarze. To wyjątkowe miejsce dla miłośników sztuki sakralnej i historii religii.
Muzeum Iluzji to atrakcja dla osób w każdym wieku. Muzeum oferuje fascynujące doświadczenie pełne optycznych iluzji, zagadek i interaktywnych eksponatów, które stymulują ciekawość i stanowią wyzwanie dla percepcji. Zwiedzający mogą poznać naukę stojącą za tymi wizualnymi sztuczkami, eksplorując pokój nieskończoności, pokój Amesa i hologramy. To doskonałe miejsce na zabawę i edukację, szczególnie dla rodzin z dziećmi.
Muzeum Narodowe Zadaru to muzeum regionalne założone w 1962 roku. Posiada cztery działy: Przyrodniczy, Etnologiczny, Galerię Sztuk Pięknych i Muzeum Miasta, a także dwie kolekcje zlokalizowane na wyspie Iž - Etnologiczną i Historii Kultury.
Początki muzeum sięgają 1832 roku, kiedy to powstało pierwsze regionalne muzeum typu ogólnego - Museo Nazionale. Następnie w 1945 roku utworzono nowe muzeum regionalne pod nazwą Muzeum Narodowe Zadaru, którego początkowymi komponentami były Dział Historii Naturalnej i Dział Etnograficzny.
Podstawowa misja dzisiejszego Muzeum obejmuje systematyczne gromadzenie, przechowywanie, wystawianie, dokumentowanie oraz profesjonalne i naukowe opracowywanie ruchomych i nieruchomych obiektów dziedzictwa cywilizacyjnego, kulturowego i przyrodniczego, które powstały w okresie od XIII wieku do czasów współczesnych. Obszarem zainteresowań i badań jest okręg zadarski lub, szerzej, północna Dalmacja z jej wyspami i bezpośrednim zapleczem lądowym.
Zadar oferuje liczne możliwości plażowania i relaksu nad Adriatykiem, z których najpopularniejsza jest plaża Kolovare - położona w odległości spaceru od centrum historycznego, oznaczona Błękitną Flagą, z krystalicznie czystą wodą, kamienistym brzegiem i infrastrukturą obejmującą bary plażowe, wypożyczalnie kajaków i rowerów wodnych, boiska do siatkówki plażowej oraz wieżę do skoków do wody.
Alternatywą są plaże Vitrenjak i Puntamika na stałym lądzie (około 4 km od półwyspu historycznego), gdzie można cieszyć się spokojem, widokiem na latarnię morską Lanterna oraz panoramą Starego Miasta i wyspy Ugljan, a dla preferujących piaszczyste plaże doskonałym wyborem będzie Borik na północy (choć jest to plaża hotelowa wymagająca biletu wstępu) lub bardziej oddalone, ale spektakularne plaże regionu Zadaru, takie jak Sakarun na wyspie Dugi Otok, Plaża Królowej w Nin czy Sabunike w Privlace.
Riva to przestronna nadmorska promenada Zadaru, miejsce, gdzie ludzie przychodzą, aby odpocząć, napić się czegoś, zjeść przekąskę i obserwować przechodniów, ciesząc się widokiem na Adriatyk. Zadar słynie ze swoich zachodów słońca - wspaniałego naturalnego zjawiska, które można podziwiać każdego słonecznego wieczoru. To główny powód, dla którego każdego późnego popołudnia, szczególnie w miesiącach letnich, setki ludzi gromadzą się na Rivie.
Alfred Hitchcock podobno powiedział, że zachód słońca w Zadarze jest najpiękniejszy na świecie. Najlepszym miejscem do podziwiania tego spektaklu są okolice Morskich Organów i instalacji Pozdrowienie Słońca.
Z Zadaru można zorganizować kilka wspaniałych wycieczek jednodniowych:
Zadar oferuje różnorodne opcje zakwaterowania:
W Starym Mieście:
Poza Starym Miastem:
Tak, Zadar jest doskonałym miejscem na romantyczny wyjazd. Miasto oferuje:
Tak, główne atrakcje Starego Miasta Zadar można zobaczyć w ciągu jednego intensywnego dnia. Miasto jest kompaktowe i łatwe do zwiedzania pieszo. Typowa jednodniowa trasa obejmuje:
Rano:
Popołudnie/wieczór:
Jeśli masz tylko jeden dzień, warto zacząć wcześnie rano, aby zdążyć zobaczyć wszystkie atrakcje, a nawet mieć czas na krótką wycieczkę łodzią po okolicy.
