Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie… Problemy zdrowotne mogą obrócić wniwecz nawet najlepsze plany wyjazdowe. Dlatego właśnie na każdy wypad warto zabierać leki i wyroby medyczne przydatne w przypadku najczęstszych dolegliwości, na które narzekają turyści. W tym wpisie opowiem Wam o tym, co powinna zawierać uniwersalna apteczka turystyczna.

Apteczka turystyczna zawsze pod ręką

Podróżowanie jest piękną przygodą. Wspaniale jest poznawać ludzi i inne kultury, obserwować życie odmienne od naszego, zwiedzać wspaniałe zabytki, podziwiać dzieła sztuki i zdobycze cywilizacji. Wszystko ma jednak blaski i cienie. Podróże, czy to turystyczne czy biznesowe, wiążą się często z dużym obciążeniem dla organizmu. Zmiana strefy czasowej, klimatu, kuchni plus stres i zmęczenie to spore wyzwanie dla zdrowia i samopoczucia. Z tego względu warto się przygotować i zabezpieczyć przed różnymi niespodziankami, które mogą spotkać nasze ciało.

Oczywiście, w innych miejscach na świecie żyją ludzie, którzy też chorują i mają swoje potrzeby. Są tam lekarze, apteki i sklepy. Nieraz wiele leków, które w Polsce są dostępne na receptę, w innych krajach można kupić od ręki. Mając swoją apteczkę, możemy jednak działać od razu, a niekiedy nie ma czasu do stracenia. 

Co wziąć pod uwagę pakując apteczkę dla turysty?

Zanim ruszymy w podróż trzeba przeanalizować naszą destynację pod kątem zagrożeń zdrowotnych, sytuacji higienicznej, dostępności oraz jakości opieki zdrowotnej, a także klimatu i warunków atmosferycznych. Inaczej bowiem będzie wyglądać apteczka turystyczna dla osoby, która jedzie na negocjacje biznesowe do Tokio, a inaczej dla backpakera w Maroku. Zawsze można przed wyjazdem udać się do lekarza medycyny podróży. Podczas takiej wizyty otrzymamy poradę, jak postępować w konkretnych sytuacjach, jakie grożą nam choroby, które objawy są niepokojące oraz przeciwko czemu należy się zaszczepić. Dostaniemy również potrzebne recepty. 

Pierwsze i najważniejsze, to aktualny stan naszego zdrowia i to, o czym już wiemy. Osoby, które mają choroby przewlekłe, przyjmują leki na stałe, jadąc w dłuższą bądź bardziej obciążającą podróż powinny zaopatrzyć się w zapas lekarstw taki, żeby na pewno wszystkiego wystarczyło na czas pobytu oraz w razie przedłużenia się podróży (na przykład odwołany lot). Niekiedy warto udać się na wizytę do swojego lekarza i ustalić postępowanie w razie pogorszenia stanu zdrowia, nasilenia objawów itp. 

Pamiętajmy o tym, że jedzenie i niektóre przyprawy mogą wpływać na działanie leków! Może ono być silniejsze bądź słabsze. Dlatego zmiana kuchni może mieć znaczenie dla naszego leczenia. Być może konieczna będzie modyfikacja dawek. To samo dotyczy temperatury otoczenia. Na przykład preparaty na nadciśnienie działają mocniej w upale. Jeżeli bierzemy leki godzinowo, musimy uwzględnić różnicę czasu. Niektóre leki mają działanie uwrażliwiające skórę na promienie słoneczne.

Spokojna głowa — spakuj do podręcznego

Często już sama wizja podróży przyprawia nas o “palpitacje serca”. Normalnym uczuciem jest niepokój, zwłaszcza dla osób, które latają rzadko lub nawet szykują się do swojego pierwszego lotu samolotem, albo jadą w miejsce zupełnie nieznane. Jeżeli niepokój jest znaczny, można sobie pomóc biorąc tabletki ziołowe z kozłkiem lekarskim, chmielem, melisą, dziurawcem. Kobiety biorące leki antykoncepcyjne powinny unikać dziurawca, gdyż osłabia on działanie zapobiegające ciąży. Podczas samej podróży będzie to z pewnością lepsze rozwiązanie niż alkohol, który niestety wciąż jest popularnym sposobem radzenia sobie ze stresem. 

Spuchnięte nogi i choroba lokomocyjna

Jeżeli mamy w planach wielogodzinny lot, aby uniknąć, bądź zmniejszyć opuchliznę nóg możemy na kilka dni przed wyjazdem brać niewielkie dawki kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Acard). Oczywiście przy braku przeciwwskazań, takich jak zaburzenia krzepnięcia, skłonność do krwawień, uczulenie na składniki, interakcje z innymi lekami, miesiączka. Częstą przypadłością, nie tylko u dzieci, ale też u dorosłych jest choroba lokomocyjna, czyli uczucie mdłości i wymioty podczas jazdy samochodem, autobusem czy lotu. Z tym można sobie radzić stosując środki na bazie imbiru.

Szczepienia przed podróżą

Szczepienia to ważny element dbania o zdrowie podczas podróży. W Polsce obowiązkowe szczepienia dzieci i młodzieży obejmują bardzo dużo chorób, co może oszczędzić nam dodatkowych kosztów przed wyjazdem. Nie popadajmy jednak w nadmierny optymizm i złudne poczucie bezpieczeństwa. Ostatnie szczepienia obowiązkowe mają miejsce w 18 r.ż. i zapewniają odporność na ok. 10 lat. Czyli osoby dobiegające trzydziestki i starsze powinny rozważyć doszczepienie się np. przeciwko tężcowi czy krztuścowi. Na stronach internetowych wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych znajdziemy dokładny wykaz szczepień, które są zalecane i obowiązkowe w kraju, do którego się wybieramy.

To znacznie ułatwia orientację w zagadnieniu szczepień. Jeżeli zdecydujemy się na szczepienie w sanepidzie, a nie np. w gabinecie lekarza medycyny podróży czy w przychodni, to musimy w dniu szczepienia mieć przy sobie zaświadczenie od lekarza (druk do pobrania na stronie) o braku przeciwwskazań do wykonania procedury. Zaświadczenie jest ważne 48 godzin. Ewentualne dolegliwości mogące pojawić się po szczepieniu należy wziąć pod uwagę gdy tego samego dnia musimy wrócić do pracy. Koniecznie zapoznajmy się z czasem oraz liczbą dawek, które są potrzebne do nabycia odporności, żeby rozplanować cykl szczepień i na czas podróży osiągnąć wystarczający do ochrony poziom przeciwciał. 

Apteczka turystyczna — co brać na jet lag?

Jet lag to reakcja organizmu na nagłą zmiany strefy czasowej. Jest to zespół dolegliwości dotykający wiele osób przemieszczających się w różnych strefach czasowych. Najczęstsze objawy to: problemy ze snem (trudności z zasypianiem, bądź odwrotnie — nadmierna senność), rozdrażnienie, złe samopoczucie, problemy jelitowe. Zazwyczaj jet lag trwa tyle dni, ile godzin było różnicy czasu. Dolegliwości są bardziej intensywne, gdy lecimy z zachodu na wschód, choć nie jest to regułą. Niestety nie ma żadnego “leczenia” — nasz organizm musi się przyzwyczaić. Przydatne będzie przygotowanie się do podróży, czyli wypoczynek w miarę możliwości, unikanie alkoholu i kofeiny. Po dotarciu na miejsce starajmy się od razu funkcjonować według lokalnego czasu, na przykład kładźmy się spać wieczorem i nastawmy budzik na poranną godzinę. Pomocne jest picie dużej ilości wody niegazowanej oraz dieta lekkostrawna. 

Apteczka dla turysty — zadbaj o odporność

Stres, zmęczenie spowodowane podróżą, klimatyzacja, częsta zmiana temperatury mogą doprowadzić do spadku odporności i przeziębienia. Cierpią zwłaszcza górne drogi oddechowe. Dobrze być na to przygotowanym i mieć przy sobie:

• Leki przeciwbólowe/przeciwgorączkowe (paracetamol, np. Apap, Panadol, ibuprofen, np. Ibuprom, Nurofen / Pyralginę / Naproksen np. Aleve, NAXII), mogą się sprawdzić też preparaty do rozpuszczania w wodzie o bardziej złożonym składzie, takie jak Fervex czy Theraflu. 
• Aspiryna (w postaci musującej jako Alka-prim działa dobrze na kaca)
• Tabletki łagodzące ból gardła (np. Septolete, Strepsils, Orofar).
• Aerozol do nosa łagodzący obrzęk śluzówki (np. Otrivin, Suafed).
• Syrop bądź tabletki przeciwkaszlowe.

Przy spadku odporności wielu osobom pojawia się na ustach opryszczka. Jeżeli mamy taką skłonność, przed podróżą trzeba się zaopatrzyć w Heviran (tabletki, maść). Przydatne są też plasterki Compeed na opryszczkę, jeżeli się pojawi. Dzięki temu redukujemy ryzyko zarażenia kogoś innego.  

Apteczka turystyczna chroni przed zemstą faraona

Zmiana diety, nieregularne posiłki, stres, nowe nieznane miejsce często powodują problemy ze strony układu pokarmowego, najczęściej biegunki albo zaparcia. Ważną profilaktyką chorób układu pokarmowego (zakaźnych i pasożytniczych), oprócz szczepień, w krajach “egzotycznych” jest restrykcyjne podejście do wody. Woda z kranu poza Europą i USA nie nadaje się do bezpośredniego spożycia. Należy ją długo gotować. Alternatywą jest picie wody z butelek. To samo dotyczy mycia zębów i płukania owoców. Owoce najlepiej spożywać obrane ze skórki, jeśli to możliwe. Jeżeli pomimo środków ostrożności dopadnie nas biegunka można się ratować preparatami na bazie loperamidu (np. Loperamid, Stoperan).

Zazwyczaj są one skuteczne. Należy zawsze pilnować, żeby nie przekraczać zalecanej przez producenta dawki, bo przedawkowanie może doprowadzić do silnych zaparć. Przy infekcjach bakteryjnych skutecznym lekiem jest Nifuroksazyd. Pamiętajmy, że podczas nasilonych biegunek lub/i wymiotów tracimy elektrolity. Jest to zwłaszcza niebezpieczne przy upałach. Dlatego warto mieć również preparat z elektrolitami np. Gastrolit. O uzupełnianie elektrolitów trzeba też zadbać przy wysokiej temperaturze i wilgotności oraz podczas wysiłku fizycznego, kiedy się dużo pocimy. Zgoła innym, ale równie poważnym problemem są zaparcia. Wiele osób ma problemy z wypróżnieniami podczas podróży. Pomóc mogą łagodne ziołowe środki przeczyszczające np. Xenna, bądź czopki glicerynowe, 2g dla dorosłych. 

Apteczka turystyczna: coś na skaleczenia

Skaleczenia, rozcięcia, otarcia to proza każdego wyjazdu, dlatego żadna szanująca się apteczka turystyczna nie może obejść się bez plastrów. Wypadki zdarzają się nie tylko dzieciom, dlatego trzeba mieć przy sobie przynajmniej podstawowy zestaw plastrów z opatrunkiem. Przy ranach ciętych o gładkich brzegach sprawdzają się tak zwane stripy, czyli cieniutkie, bardzo mocne plasterki, których zadaniem jest maksymalne zbliżenie brzegów rany, żeby ułatwić gojenie. W niektórych przypadkach mogą zastąpić szycie. Do dezynfekcji ran przydadzą się Octenisept i jałowe gaziki. Czynności przy otwartych ranach najlepiej wykonywać w rękawiczkach. Czasem przydają się specjalne plastry na otarcia i odciski na stopach spowodowane przez obuwie. Gdy nadwyrężymy kostkę czy nadgarstek podczas nieszczęśliwego upadku, może pomóc usztywnienie stawu przy użyciu bandaża elastycznego. Przyda się w apteczce przynajmniej jedna rolka. Pomocne mogą być też żele z diklofenakiem np. Voltaren albo Diky 4%. Można je zastosować też przy bólu np. szyi, który może wystąpić po wielu godzinach w niewygodnej pozycji w autobusie czy samolocie, albo jeżeli nas przewieje.

Apteczka turystyczna dla alergików

Leki przeciwhistaminowe warto jest mieć przy sobie (np. Claritine, Telfast, Zyrtec oraz  stare dobre wapno). Nawet jeżeli dotychczas nie mieliśmy problemów z alergią, to nie znaczy, że w podróży nie spotka nas nieprzyjemna niespodzianka. Może się okazać, że jesteśmy uczuleni np. na jakąś endemiczną roślinę albo pleśń w klimatyzacji. Objawy takie jak katar, kichanie, świąd i łzawienie oczu powinny ustąpić po zastosowaniu ww. leków. Osoby, które wcześniej doświadczyły wstrząsu alergicznego, powinny przed wyjazdem udać się do lekarza i zabezpieczyć sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną. 

Choroby przenoszone drogą płciową i wahania cyklu

Wakacje, słońce, luz, odpoczynek, wszystko to sprzyja romantycznym przygodom. Czasami planujemy takie atrakcje, czasami nie. W każdej intymnej sytuacji z nieznanym partnerem/partnerką trzeba używać prezerwatyw. Nie tylko ze względu na potencjalną ciążę, ale przede wszystkim z powodu ryzyka zarażenia się którąś z chorób przenoszonych drogą płciową. To, że druga osoba jest czysta i zadbana nie znaczy, że na 100% jest zdrowa. Podróżniczki powinny pamiętać, że zmiana klimatu, strefy czasowej, czy urlop w ogóle mogą spowodować zmiany w cyklu miesiączkowym. Dlatego współżycie bez dodatkowego zabezpieczenia może doprowadzić do nieplanowanego poczęcia. W razie czego lepiej też zaopatrzyć się również w artykuły higieniczne, gdyby tak miesiączka rozpoczęła się wcześniej niż zazwyczaj.

Uważaj na ciosy poniżej pasa

Infekcja dróg moczowych może się trafić nie tylko przy okazji miłosnych uniesień, ale na przykład w gorącym klimacie, kiedy dużo się pocimy, mało pijemy, a co za tym idzie, oddajemy mało moczu, albo w niskich temperaturach, kiedy przemarzniemy. Oprócz picia dużej ilości wody można stosować Furaginę, która jest lekiem przeciwbakteryjnym albo/i preparaty moczopędne na bazie naturalnych składników np. Urosept. Jeżeli objawy nie ustępują, trzeba udać się do lekarza, być może będzie potrzebny antybiotyk. Żeby uniknąć zakażenia grzybiczego pochwy należy zawsze do wycierania strefy intymnej używać swojego własnego ręcznika przywiezionego z domu. 

Zdradliwe upały

Apteczka turystyczna to także ochrona przeciwsłoneczna. Przed wyjazdem w podróż w miejsce o gorącym klimacie należy zaopatrzyć się w preparaty chroniące skórę przed słońcem i stosować je regularnie. W innym wypadku przydadzą się środki do łagodzenia oparzeń słonecznych takie jak Panthenol. W sukurs przychodzi Aspiryna, którą można zażyć, jeżeli po opalaniu występują dreszcze. Częstym problemem są ukąszenia komarów i innych owadów, tu pomocny może być np. Fenistil. Na słońcu, przy długim locie albo jeździe autobusem z klimatyzacją cierpią nasze oczy, zwłaszcza u osób noszących szkła kontaktowe. Miejmy w apteczce krople nawilżające, najlepiej bez konserwantów, które zawierają w swoim składzie kwas hialuronowy.

Nie ryzykuj grzybicą stóp

W wielu krajach, na przykład azjatyckich, do świątyń i miejsc kultu należy wchodzić bez butów. Poza tym korzystanie z łazienek hotelowych, basenów, łaźni naraża nas na ryzyko zakażenia się grzybicą stóp. Jako profilaktykę można stosować aerozole o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym np. Steper. 

Wyposażenie apteczki turystycznej

Lepiej zapobiegać, niż leczyć. Maksyma stara jak świat jest niezmiennie aktualna w naszym zmiennym świecie. O zdrowie trzeba dbać w każdej długości i szerokości geograficznej. Choroba może nam skutecznie popsuć urlop. Stosując się do zasad zdrowego rozsądku, minimalizujemy ryzyko nieprzyjemnej niespodzianki, ale nie znosimy go do zera. Bądźmy zawsze przygotowani, cieszmy się zdrowiem i urlopem!

            Przykładowa apteczka turystyczna:

• Leki, które przyjmujemy na stałe w ilości uwzględniającej zapas 
• Leki przeciwbólowe/przeciwgorączkowe (w tym na objawy przeziębienia)
• Leki na ból gardła
• Aerozol do nosa zmniejszający obrzęk śluzówki
• Leki przeciwalergiczne
• Leki przeciwbiegunkowe / przeczyszczające
• Plastry z opatrunkiem, stripy, Octenisept, jałowe gaziki, rękawiczki
• Furosemid
• Krople do oczu
• Aerozol przeciwgrzybiczy do stóp
• Termometr

*Tekst był konsultowany z pielęgniarką i lekarką.